Trang chủ

TRÒ CHƠI KIẾN THỨC

BÀI GIẢNG ĐIỆN TỬ

BẢNG THUẬT NGỮ

1. Agora: Một khu chợ ở Hy Lạp cổ đại

2. Acropolis: Thành trì hay quần thể được xây dựng trên một ngọn đồi cao

3. Banquets: Bữa ăn lớn được ăn vào các ngày lễ hoặc sự kiện đặc biệt.

4. Chiton: Áo choàng hoặc áo dài, có hoặc không có tay áo.

5. Gymnasium: Một trung tâm thể thao

6. Column: Một bộ phận kiến trúc chịu trọng lượng, bao gồm chân đế, trục hình trụ và phần đỉnh trang trí.

7. Domus: Ngôi nhà dành cho một gia đình.

8. Insula: Một căn nhà chung cư kiểu La Mã, thường có năm hoặc sáu tầng.

9. Forum: Trung tâm hoạt động chính trị và hành chính ở một thị trấn La Mã. Đó là một không gian rộng mở bao gồm các toà nhà chính phủ, chợ và nhà thờ.

10. Polis: Thành bang Hy Lạp

11. Slave: Nô lệ

12. Toga: Trang phục chính của nam công dân La Mã.

13. Villa: Một ngôi nhà sang trọng bên ngoài thành phố.

Olympia

Thế vận hội cổ đại tôn vinh thần Zeus, cha đẻ của tất cả các vị thần và nữ thần Hy Lạp. Theo truyền thuyết, thần Zeus đã ném một tia sét từ đỉnh Olympus đến một địa điểm ở vùng nông thôn Hy Lạp. Một bàn thờ thần Zeus được xây dựng tại vị trí đó. Cuối cùng, nhiều tòa nhà được dựng lên xung quanh bàn thờ. Khu vực này được gọi là Olympia và trở thành địa điểm tổ chức Thế vận hội Olympic.

(Nguồn: World History: Patterns of Interaction)

Tiểu sử Hêrôđốt (Herodotus) (484 - 425 TCN)

Ông là nhà sử học đầu tiên của Hy Lạp, là người được gọi là "người cha của nền sử học phương Tây". Ông vốn là người ngoại kiều đến ngụ cư ở Aten. Để viết sử, ông đã đi du lịch nhiều nơi, sang tận Ai Cập, Babilon, Tiểu Á. Mục đích viết sử của ông là "để cho công lao của con người không bị phai nhạt trong kí ức của chúng ta".

Tác phẩm của ông gồm có 9 quyển, trong đó quan trọng nhất là bộ "Lịch sử của chiến tranh Hy Lạp - Ba Tư". Trong tác phẩm này ông đã chứng minh tính chính nghĩa của cuộc kháng chiến chống Ba Tư của Hy Lạp và hết sức ca ngợi những chiến công oanh liệt của ngừoi Hy Lạp.

(Vũ Dương Ninh. (2022). Lịch sử văn minh thế giới. NXB Giáo dục Việt Nam.)

Tiểu sử Talét (Thales) (Thế kỉ VII - VI TCN)

Ông quê ở Milô, một thành bang Hy Lạp ở Tiểu Á. Ông đã du lịch nhiều nơi, do đó đã tiếp thu được các thành tựu của Babilon và Ai Cập. Phát minh quan trọng nhất của ông là tỉ lệ thức. Dựa vào công thức ấy ông đã tính được chiều cao của Kim tự tháp bằng cách đo bóng của nó.

Ông còn là một nhà thiên văn học. Ông đã tính trước được ngày nhật thực, năm 585 TCN, ông tuyên bố với mọi người đến ngày 28-5-558 sẽ có nhật thực, quả nhiên đúng như vậy. Tuy nhiên, ông đã nhận thức sai về trái đất vì ông cho rằng trái đất nổi trên nước, vòm trời hình bán cầu úp trên mặt đất.

(Vũ Dương Ninh. (2022). Lịch sử văn minh thế giới. NXB Giáo dục Việt Nam.)

Tiểu sử Pitago (Pythagoras) (Khoảng 580 - 500 TCN)

Ông quê ở đảo Xamốt trên biển Êgiê, ông cũng đã đi du lịch ở nhiều nước phương Đông, đã tiếp thu được nhiều thành tựu Toán học của những nước này. Trên cơ sở đó ông đã phát triển thành định lí mang tên ông về quan hệ giữa ba cạnh của tam giác vuông.

Về thiên văn học, ông tiến bộ hơn Thales. Ông đã nhận thức được quả đất hình cầu và chuyển động theo quỹ đạo nhất định.

(Vũ Dương Ninh. (2022). Lịch sử văn minh thế giới. NXB Giáo dục Việt Nam.)

Tiểu sử Acsimet (Archimede) (287 - 212 TCN)

Ông quê ở Xiraquydơ, một thành bang Hy Lạp ở đảo Xirin. Phát minh quan trọng nhất của ông là về mặt lực học, trong đó đặc biệt nhất là nguyên lí đòn bẩy. Với nguyên lí này, người ta có thế dùng một lực nhỏ để nâng lên một vật nặng gấp nhiều lần. Tương truyền, ông đã nói một câu nổi tiếng: "Hãy cho tôi một điểm tựa chắc chắn, tôi có thể cất lên cả quả đất".

Ông cũng đã phát minh ra một nguyên lí quan trọng về thuỷ lực học. Đó là tất cả mọi vật thả xuống nước đều phải chịu một lực đẩy từ dưới lên trên bằng trọng lượng nước phải chuyển đi.

Ông đã chế ra máy ném đá để đánh quân La Mã, máy phóng gỗ để bắn thuyền quân địch. Ông còn biết sử dụng gương 6 mặt để đốt thuyền địch. Hệ thống đòn bẩy được sử dụng để hạ thuỷ những chiếc thuyền lớn ba tầng. Ông còn phát minh ra máy bơm nước để hút nước ra khỏi thuyền khi thuyền bị thủng.

(Vũ Dương Ninh. (2022). Lịch sử văn minh thế giới. NXB Giáo dục Việt Nam.)

Nhà tắm Caracalla

Nằm ở khu vực phía Nam của Roma, đây là nhà tắm lớn thứ hai sau nhà tắm Trajan ở Rome (khoảng năm 110), với đặc trưng kiến trúc mái vòm chú trọng kích cỡ và tiện ích sử dụng, nhà tắm Caracalla sử dụng khoảng 6,9 triệu viên gạch và có 252 cột bên trong. Công trình được hoàn thành khoảng năm 235, với sức chứa 8000 du khách mỗi ngày bao gồm các dịch vụ như phòng thay đồ, phòng tắm nóng – lạnh, hồ bơi, phòng tập thể dục, …

(Nguồn: World History Encyclopedia)

Đấu trường La Mã (Colosseum)

Đấu trường La Mã hay Flavian Amphitheatre, là một đấu trường hình elip lớn được xây dựng vào thế kỷ thứ nhất sau Công nguyên bởi các hoàng đế La Mã là Vespasian (69-79), Titus (79-81) và Domitian (81-96).

Dòng thời gian:

- Năm 72, Vespasian bắt đầu xây dựng Đấu trường La Mã ở Rome.

- Năm 80, Đấu trường La Mã ở Rome được Titus chính thức khai trương với trận đấu đấu sĩ hoành tráng kéo dài 100 ngày.

- Năm 81 – 96, việc xây dựng cuối cùng đã hoàn thành trên Đấu trường La Mã dưới triều đại của Domitian.

- Năm 422, Đấu trường La Mã ở Rome bị hư hại do động đất.

(Nguồn: World History Encyclopedia)

Bê - tông La Mã cổ đại

Trong xây dựng, người La Mã chủ yếu dùng vật liệu xây dựng toàn khối do họ tìm ra bê – tông thiên nhiên và dùng vật liệu xây dựng đá ghép. Thành phần của bê - tông gồm đá cuội, mẫu đá vụn và cát phún thạch núi lửa (pouzzolane) trộn vào với vữa. Sau khi đông kết, bê - tông chịu lực tốt, bền vững và không thấm nước.

(Nguồn: Đặng Thái Hoàng. (2023). Giáo trình lịch sử kiến trúc thế giới. NXB Xây dựng.)

Cuộc đời của chúa Jesus

Mặc dù niên đại chính xác chưa được xác định rõ ràng, các nhà sử học tin rằng vào khoảng năm 6 - 4 TCN, một người Do Thái tên Jesus đã chào đời tại thị trấn Bethlehem ở Judea. Chúa Jesus lớn lên tại làng Nazareth, miền bắc Palestine. Đến năm 30 tuổi, chúa Jesus vừa truyền đạo, vừa chữa bệnh, có thể làm cho người chết sống lại. Sau 3 năm truyền đạo, các giáo trưởng đạo Do Thái cho rằng chúa Jesus là kẻ chống lại tôn giáo truyền thống của mình, chính quyền La Mã thì cho ông là kẻ tuyên truyền tư tưởng chống lại La Mã. Toà án La Mã xử tử chúa bằng cách đóng đinh lên thập giá ở núi Canve (calvaire) ở gần Jerusalem. Sau khi chôn được 3 ngày, chúa Jesus sống lại, tiếp tục thuyết giáo, 40 ngày sau, chúa bay lên trời. Sau đó các tông đồ của chúa toả đi truyền giáo khắp đế quốc La Mã.

(Vũ Dương Ninh. (2022). Lịch sử văn minh thế giới. NXB Giáo dục Việt Nam.)

Sự áp bức đối với Kitô và Do Thái giáo

Người La Mã thờ nhiều vị thần, trong khi đó ở vùng Trung Đông, Kitô giáo và Do Thái giáo lại phát triển mạnh. Những tôn giáo này chỉ thờ có một vị thần, do vậy những người theo đạo này cũng không thờ phượng các vị thần của người La Mã, và quan trọng hơn là không tôn thờ các hoàng đế. Các hoàng đế La Mã không hài lòng về điều này, vì thế họ áp bức những người dân theo Kitô và Do Thái giáo sống tại đế quốc La Mã.

(Nguồn: Jilly Hunt, & Lê Thảo (dịch). (2014). Huyền thoại và truyền thuyết La Mã . Nhà xuất bản Trẻ.)

Cảng Piraeus

Piraeus là cảng biển nổi tiếng của Hy Lạp trong thời kì cổ đại, cảng nhằm mục đích phục vụ quân sự và hoạt động thương mại.

Dòng thời gian:

Năm 493 TCN, những công sự đầu tiên được xây dựng tại cảng Piraeus (Athens).
Năm 480 TCN, công trình phòng thủ Piraeus do Themistocles khởi xướng đã hoàn thành.
Năm 387 TCN, Sparta tấn công cảng Piraeus (Athens).
Năm 86 TCN, Tướng La Mã Sulla cướp phá Athens và cảng Piraeus.

(Nguồn: World History Encyclopedia)

Acropolis và đền Parthenon có phải là một không?

Đền Parthenon là ngôi đền nằm trên đồi Acropolis của Athens. Ngày nay, khi mọi người nhắc đồi Acropolis, họ thường ám chỉ đến ngọn đồi và một số công trình kiến trúc cổ bao gồm đền Parthenon, Đền Erechtheion, Đền Nike và Đền Propylaea.

(Nguồn: World History Encyclopedia)

Người Hy Lạp cổ đại đã phát minh ra sân khấu!

Người Hy Lạp thích xem kịch và hầu hết các thành phố đều có nhà hát – một số địa điểm có sức chứa lên đến 15.000 người! Chỉ có đàn ông và trẻ em trai mới được phép làm diễn viên và họ đeo mặt nạ, cho khán giả thấy nhân vật của họ vui hay buồn. Một số mặt nạ có hai mặt, vì vậy diễn viên có thể xoay chúng để thay đổi tâm trạng cho từng cảnh.

(Nguồn: National Geographic Kids)

Các hành tinh được đặt theo tên các vị thần

Bạn có thể thấy được ảnh hưởng của huyền thoại La Mã trên bầu trời. Các hành tinh như Venus (Kim tinh), Mars (Hoả tinh), Mercury (Thuỷ tinh), và Jupiter (Mộc tinh)…được đặt theo tên của các vị thần La Mã.

(Nguồn: Jilly Hunt, & Lê Thảo (dịch). (2014). Huyền thoại và truyền thuyết La Mã . Nhà xuất bản Trẻ.)

Cột Trajan

Được dựng vào năm 113, tọa lạc tại Forum Trajan ở Rome và đài kỷ niệm được trang trí bằng các phù điêu minh họa cho hai chiến dịch quân sự của hoàng đế La Mã Trajan ở Dacia (Romania ngày nay).

Dòng thời gian:

- 28 tháng 1 năm 98 - 7 tháng 8 năm 117, Triều đại của Hoàng đế La Mã Trajan.

- Năm 101 – 106, Trajan chinh phục Dacia.

- Năm 113, Cột trụ Trajan được xây dựng ở Rome để kỷ niệm các chiến dịch của hoàng đế ở Dacia.

(Nguồn: World History Encyclopedia)

Chiến tranh Peloponnesian

Chiến tranh giữa hai thành bang Sparta và Athens bắt đầu vào năm 431 TCN và kết thúc năm 404 TCN, khi người Athens và các đồng minh của họ đã đầu hàng. Athens đã mất đế chế, quyền lực và sự giàu có.

Hậu quả của chiến tranh đã làm suy yếu nghiêm trọng các thành bang của Hy Lạp. Điều này khiến sức mạnh quân sự và kinh tế của họ suy giảm nhanh chóng. Tại vương quốc Macedonia gần đó, Vua Philip II đã chú ý đến. Philip mơ ước giành quyền kiểm soát Hy Lạp và sau đó chống lại Ba Tư để chiếm đoạt tài sản rộng lớn của họ. Năm 338 TCN, Philip tấn công, đánh bại liên minh Hy Lạp, sự kiện này thường được coi là chấm dứt thời kì thành-bang Hy Lạp cổ.

(Nguồn: World History: Patterns of Interaction)

Page updated

Google Sites

Report abuse